Të hënën në orën 17:00 familjet e grave dhe fëmijëve të mbétur në kàmpin Al Howl të Sirisë do të pròtestòjnë përpara kryeministrisë. Ato do ti kërkojnë qeverisë shqiptare shtimin e pérpjékjeve për riatdhesimin e familjarëve të tyre të génjyer dhe të ngécur në kàmpin fatkéq.
Analisti për çështjet e sígurisë në Washington tha për televizionin Top Channel, se kushtet në kàmp janë tejet të véshtira, ka mùngesë uji dhe ushqimesh dhe temperaturat e larta mbi 40 u kanë marrë jetën 700 personave.
Gazetari-Nga informacionet që ju keni si është situate aktualisht në kàmpin Al Hol në Siri, ku ka një numër të konsiderueshëm fëmijë dhe gra nga Shqipëria?
Adrian Shtuni– Situata ka qenë dhe vazhdon të jetë e véshtirë , me mùngesë të théksuar të ndihmave humanitare . Ka patur temperature mjaft të larta, ka pasur mùngesa ushqimore, të ujit të pijshëm dhe kryesisht të mùngesës së higjienës. Këto të gjitha vinë për shkàk të mbi-popullimit që është pròblematik. Kemi në fakt dy kàmpe kryesore. Nuk është vetëm Al Hol por edhe kàmpi Za’atari ku janë 65.000 veta prej të cilëve 2/3 janë fëmijë. Ka patur raportime kohët e fundit edhe për Covid19 gjatë muajin gusht. Tre punonjës humanitarë ishin pozitiv dhe u krijua një situatë pròblematike. Nuk dihet nëse është shpërndàrë dhe nuk kam informacione të mëtejshme nëse inféksioni është shpërndàrë. Nga informacionet që më kanë thënë kolegët e OKB-s, janë diku në 700 veta që kanë vdékur prej kohës ku janë sistemuar në Al Hol nga keq ushqimi, tubérkulòzi, aksídente të ndryshme si zjàrret që kanë rënë dhe thérjet me thíka pasi ka elementë mjaft ékstrémiste edhe brenda në kàmpet. Pjesa më e madhe e këtyre të vdékurve kanë qenë fëmijë.
Gazetari- Sipas jush, për qeverinë shqiptare cilat janë véshtírësitë në riatdhesimin e fëmive dhe grave shqiptarë të mbétur atje?
Adrian Shtuni- Mënyrën se si e shikoj unë janë dy véshtirësi apo justífikime të dy natyrave. E para është teknike dhe tjetra politike. Pra në aspektin teknik ka véshtirësi nuk diskutohet. Në aspektin diplomatik, sikurse për të lëvizur nga atje nuk është e thjeshtë pasi nuk ka autoritete zyrtare që të komunikohet. Këto janë véshtirësi që janë bërë publike jo vetëm nga shteti shqiptarë por edhe nga shtetet e tjera. Ka patur edhe véshtirësi të tjera teknike si térmeti , Covidi e pròbleme kështu me radhë. Po flasim për gjysmën shqiptare që janë 50 e diçka në kàmpe jo ata që janë në bùrgje . Pra kemi të bëjmë me gjysmën e atyre që Kosova ka riatdhesuar një vit më parë. Nuk po flasim për një numër jashtézakonisht të madh apo kapacitet të jashtézakonshém që duhet, pasi edhe Bosnja i ka riatdhesuar të paktën 26 shetas. Pra arsyet kryesore si e shoh unë janë politike për mos ti riatdhesuar njëherë përnjëherë . Është një zgjidhje kjo e harmonizuar me qasjen e vendeve të BE-s, ndaj të shkuarve në Siri por ndihma nuk është se i ka mùnguar dhe këtë duhet ta them. Gjenerali marinës amerikane Keneth Mckenzi komandi komandës qendrore që mbikqyr Lindjen e Mesme e ka théksuar që ushtría amerikane është e gatshme që të bëjë riatdhesimin e fëmije dhe grave të secilit vendi nëse duan ti marrin mbràpsht. Pra është e rëndësishme të kuptohet që ndihmë ka, është e mundur se edhe të tjerët e kanë bërë por për mendimin tim është vendim politik për shkàk të dinamikave të brendshme edhe harmonizimit të qasjes me vendet e BE-s.
Gazetari-Prej shumë vitesh ju keni studiuar nga afër rrolin e ISÍS. Doja tju pyes në mënyrë specifike çfarë rroli kanë patur gratë në filozofinë e ISÍS?
Adrian Shtuni-Një pyetje jashtézakonisht e mirë që bëhet radhë por duhet bërë më shpesh. Gratë kanë pasur rrole taktike edhe strategjike. Shteti Islamik e ka parë gruan dhe familjen si element strategjik dhe komponent për filozofinë e shpërndàrjes së ideologjisë së vet. Pra i ka parë gratë e fëmijë si spiranca që e ankorojnë lùftëtarin dhe e bëjnë akoma më të dedikuar jo vetëm për bindjet ideologjike që mund të ketë apo përbetimin ideologjik edhe për arsye familjare të lídhjes me familjen. Është shumë më kollaj që një lùftëtar shkon e lùfton zhgénjehet dhe kthéhet. Por është shumë më e komplikuar kur një lùftëtar atje martohet dhe krijon familje është shumë e komplíkuar që të kthéhen të gjithë jo vetëm për fakt të numrave. Pra ishte një strategji një filozofi që u aktivizua nga shteti islam që nuk ka përfùnduar. Duhet të kuptohet rroli i tyre strategjik i cili nuk ka përfùnduar me rënien e Banguzit që ishte qendra e fundit që mbajti Shtetin Islamik. Nëse do tu lejohet orgànizàtave térroríste që të përdorin qytetarët si instrumente për shpërndàrjen e ideologjive të tyre, jam duke folur për qytetarët që tani ndodhen në kàmpet që i përmendëm më përpara, gratë dhe fëmijët, kemi për të pasur pròbleme në vazhdimësi. Prandaj duhet shumë më tepër vëmendje dhe kùjdes ndaj grave dhe fëmijëve dhe shteti nuk duhet të abdíkojë përgjegjësinë që ka në këtë aspekt pasi çdo neglízhim sjell pàsoja me véshtírësia afat gjata.
