Kosova mbetet jashtë vëmendjes së Brukselit, ndërsa tensionet në veri dhe mosnjohjet nga disa shtete e lënë të izoluar në një moment delikat gjeopolitik
Nga 1 korriku, Danimarka mori presidencën gjashtëmujore të Këshillit të Bashkimit Evropian, duke trashëguar një agjendë të ngarkuar politike. Në mesin e dosjeve të pazgjidhura ndodhet edhe aplikimi i Kosovës për anëtarësim në BE, i dorëzuar në dhjetor të vitit 2022, por që ende nuk ka kaluar as fazën fillestare të shqyrtimit.
Aplikimi i Kosovës ka mbetur pezull për shkak të qëndrimeve të pasigurta dhe përçarëse brenda BE-së. Pesë vende anëtare – Spanja, Rumania, Sllovakia, Greqia dhe Qiproja – nuk e njohin pavarësinë e Kosovës, duke e shndërruar këtë proces në një çështje më shumë politike sesa teknike. Këto shtete kanë penguar edhe shqyrtimin formal të kërkesës, duke e vendosur Kosovën në një pozitë të izoluar në skenën evropiane.
Në rajon, Kosova mbetet shteti i vetëm i Ballkanit Perëndimor pa status kandidati për në BE. Situata është e ndërlikuar më tej nga tensionet e përsëritura në veri të vendit, që kanë nxitur shqetësime të vazhdueshme për përshkallëzim të mundshëm ushtarak, veçanërisht pas incidentit të armatosur në Banjskë në shtator 2023. Këto zhvillime kanë thelluar ndarjet politike me Serbinë dhe kanë ngurtësuar procesin e dialogut.
Ndërkohë, institucionet në Prishtinë mbeten të paqëndrueshme. Kosova funksionon aktualisht me qeveri në detyrë dhe pa Kuvend të konstituuar, pasi partitë nuk kanë arritur marrëveshje për formimin e një shumice. Kjo situatë ka shtuar perceptimin për stagnim dhe mungesë vullneti politik në sytë e partnerëve ndërkombëtarë.
Marrëdhëniet e ndërlikuara me Greqinë dhe mungesa e njohjes nga Qiproja vazhdojnë të jenë pengesa të rëndësishme në afrimin e Kosovës me BE-në. Athina, megjithëse ka pasur lëvizje të kujdesshme drejt normalizimit, nuk ka ndërmarrë hapa të qartë drejt njohjes, ndërsa Qiproja mban një qëndrim të prerë kundër, duke u bazuar në precedentët e vet territorialë.
Në këtë kontekst të tensionuar, presidenca daneze nuk pritet të sjellë ndryshime të mëdha. Analistët politikë si Rikard Jozwiak theksojnë se nuk ka lëvizje konkrete në horizont dhe se Danimarka nuk ka sinjalizuar ndonjë përparësi për çështjen e Kosovës në axhendën e saj. Edhe vetë BE-ja, aktualisht, është e fokusuar në mbështetjen ushtarake për Ukrainën dhe marrëdhëniet tregtare me SHBA-në, duke e lënë politikën e zgjerimit në plan të dytë.
Nga ana tjetër, zërat kritikë në Bruksel po bëjnë thirrje për një qasje më të drejtë. Eksperti Kurt Bassuener thekson se BE-ja ka ushtruar presion të njëanshëm ndaj Kosovës, ndërkohë që Serbisë i është lejuar të shmangë detyrimet e saj, duke dëmtuar kështu barazinë në marrëdhëniet ndërshtetërore. Sipas tij, pa njohjen e Kosovës nga Serbia, rruga e Beogradit drejt BE-së duhet të mbetet e bllokuar.
Gjithashtu, Bassuener argumenton se përputhshmëria e Kosovës me politikat e jashtme të BE-së është më e lartë se ajo e Serbisë, edhe pse kjo e fundit gëzon statusin e vendit kandidat. Kjo sipas tij, është një tjetër tregues i standardeve të dyfishta që po aplikon Brukseli.
Danimarka, sipas analistëve, ka potencialin për të iniciuar një koalicion më të gjerë brenda BE-së, që do të shtynte për një rishikim të qasjes ndaj Ballkanit Perëndimor. Kjo do të përfshinte jo vetëm Kosovën, por edhe vendet që po ndihen të zhgënjyera nga trajtimi i privilegjuar ndaj Serbisë dhe ritmet e ngadalta të integrimit.
Megjithëse BE-ja nuk është zgjeruar që prej pranimit të Kroacisë në vitin 2013, Shqipëria dhe Mali i Zi kanë shënuar disa përparime, ndryshe nga Kosova e cila vazhdon të mbetet në vendnumëro. Presioni diplomatik, tensionet në veri dhe mungesa e një strategjie të qartë nga BE-ja për Prishtinën, e mbajnë Kosovën larg çdo perspektive reale për anëtarësim të shpejtë në bllok.
Për më tepër, pa një ndryshim rrënjësor në politikën e Brukselit dhe pa një qasje të balancuar ndaj Kosovës dhe Serbisë, dialogu mes dy vendeve rrezikon të mbetet një proces formal pa rezultate konkrete. Ndërkohë, aplikimi i Kosovës për anëtarësim në BE mund të vazhdojë të mbetet në sirtarët e institucioneve evropiane edhe gjatë presidencës daneze.
