Në një samit vendimtar të NATO-s në Hagë, diplomacia e kujdesshme e Rutte-s dhe retorika e Trumpit ndryshuan rrjedhën e aleancës ushtarake
Në prag të samitit historik të NATO-s në Hagë, rrjetet sociale u ndezën nga një postim në llogarinë “Truth Social” të Donald Trumpit. Mesazhi, i firmosur nga ish-kryeministri holandez Mark Rutte, lëshonte lavde të pakursyera për Trumpin, duke e përshkruar si njeriun që do të çonte Evropën drejt një “fitoreje të madhe” – një ton që i tronditi jo pak vëzhguesit diplomatikë.
Rutte, tashmë sekretari i përgjithshëm i NATO-s, e përforcoi publikisht këtë qëndrim ditën pas postimit, duke e quajtur Trump-in të denjë për meritën në çështjen e Iranit dhe mbrojtjen kolektive të NATO-s. Me gjithë dyshimet e analistëve për qëndrimin servil të Rutte-s, rezultoi se kjo manovër diplomatike i dha tonin e duhur një samiti që kërkonte unitet dhe efikasitet.
I njohur për buzëqeshjen e tij të përhershme dhe qasjen e lehtë me liderët botërorë, Rutte përdori një stil të ngjashëm me atë të liderëve të tjerë evropianë në marrëdhëniet me Trump. Si Macroni që kishte ndërtuar një raport miqësor të zhurmshëm, ashtu edhe Meloni apo presidenti finlandez Stubb që kishin gjetur mënyra të çuditshme për të krijuar afërsi me ish-presidentin amerikan.
Megjithatë, Rutte nuk la vend për keqkuptime kur në një konferencë për shtyp, Trumpi tha: “Mendoj se më pëlqen. Nëse jo, do ta mësoni, sepse do të kthehem dhe do ta godas fort.” Në krah të tij, Rutte vazhdoi të ndërhynte me fraza të buta, si kur e justifikoi fjalorin e ashpër të Trump-it ndaj Iranit dhe Izraelit duke thënë në mënyrë shpotitëse: “Babai ndonjëherë duhet të përdorë një gjuhë të fortë.”
Gjatë gjithë samitit, dukshëm gjithçka ishte përshtatur për ta bërë Trump-in të ndihej në qendër. Axhenda ishte e shkurtuar, me vetëm një seancë për liderët – një strukturë që shumë ekspertë e panë si një përpjekje për të shmangur përplasjet e mundshme si ato të mëparshme në G7, ku Trumpi braktisi takimet.
Ndonëse Ukraina nuk u përmend në deklaratën përfundimtare të samitit – një veprim që habiti shumë – fokusi kryesor ishte në rritjen e shpenzimeve ushtarake. Propozimi për të arritur 5% të PBB-së deri në vitin 2035 ishte një ide e artikuluar më herët nga vetë Trumpi dhe u adoptua si objektiv nga vendet anëtare.
Rutte-ja u duk se kishte fituar terren: samiti përfundoi me një dakordësi të gjerë dhe një kthesë drejt mbrojtjes kolektive më aktive. Presidenti i Polonisë, Duda, e quajti këtë sukses “rezultat të drejtpërdrejtë të udhëheqjes së Donald Trump.”
Megjithëse Spanja kërkoi formulime më të buta për të ruajtur fleksibilitetin financiar, pjesa më e madhe e liderëve, përfshirë ata të vendeve ballkanike dhe baltike, mbështetën objektivin 5% si një domosdoshmëri për përballjen me kërcënimet nga Rusia.
Në deklaratat përfundimtare, Trumpi ndryshoi ndjeshëm tonin ndaj NATO-s. “Këta njerëz e duan vendin e tyre,” tha ai, duke lënë pas retorikën e mëparshme për “zhvatjen” e SHBA-së nga aleatët. “Nuk erdha këtu me dëshirë, por po largohem me një qëndrim tjetër.”
Edhe Presidenti Zelensky përfitoi nga samiti. Edhe pse nuk u konfirmua ndihmë e re direkte, Trumpi la të hapur mundësinë për furnizime të ardhshme me sistemet raketore Patriot për Ukrainën dhe dënoi ambiciet territoriale të Putinit.
Në fund, Rutte-ja doli si negociatori i heshtur që përdori diplomacinë personale për të mbajtur të bashkuar një aleancë në një moment kyç. Samiti në Hagë, megjithë rrezikun e tensioneve, përfundoi me fitore për të gjitha palët – dhe me Trump-in si katalizator të kësaj suksesi.
