Shkencëtarët propozojnë të krijojnë një kompjuter tërësisht biologjik të mundësuar nga miliona qeliza të trurit të njeriut.
Ekipi ndërkombëtar, i udhëhequr nga Universiteti Johns Hopkins në Baltimore, publikoi në revistën “Frontiers in Science” një hartë të detajuar të rrugës për atë që ata e quajnë “inteligjencë organoide”. Pajisja do të përfshijë grupe organoidesh të trurit, struktura të vogla nervore tredimensionale të rritura nga qelizat burimore njerëzore, të lidhura me sensorë dhe të trajnuara.
Qëllimi është të zhvillohet një sistem ultra-efikas që mund të zgjidhë probleme përtej mundësive të kompjuterëve dixhitalë të zakonshëm, duke ndihmuar zhvillimin në neuroshkencë dhe fusha të tjera të kërkimit mjekësor, raporton Financial Times.
“Unë pres një sistem dinamik inteligjent të bazuar në biologjinë sintetike, por jo të kufizuar nga funksionet e shumta që truri duhet të shërbejë në një organizëm. Zhvillimi i inteligjencës organoidale në një teknologji komerciale mund të marrë dekada”, tha profesori Thomas Hartung nga Johns Hopkins, i cili ka mbledhur një komunitet prej 40 shkencëtarësh për të zhvilluar teknologjinë.
Madeline Lancaster, një studiuese organoide e trurit në Laboratorin e Biologjisë Molekulare në Kembrixh, e cila nuk është e lidhur me projektin, ishte skeptike.
“Kjo është me të vërtetë shumë fantashkencë dhe, megjithëse intriguese, shkenca nuk ka arritur ende në atë fazë. Ka pengesa të mëdha për të kapërcyer për të bërë atë që autorët propozojnë”, tha ajo.
Karl Friston, profesor i neuroshkencës në University College London, i cili nuk është i përfshirë në inteligjencën organoide, ishte më pozitiv.
“Është padyshim një ide që ia vlen të ndiqet. Do të ketë shumë hapa të vegjël përpara, por drejtimi i udhëtimit mund të jetë revolucionar”, tha ai.
Hartung tha se një hap i domosdoshëm ishte të mundësonte organoidet individuale të rriteshin më shumë duke gjetur një mënyrë më të mirë për t’i mbushur me lëndë ushqyese në enët laboratorike. Këto konstruksione të vogla nervore duhet të rriten nga rreth 50,000 qeliza sot në rreth 10 milion për të ndihmuar në arritjen e asaj që shkencëtarët do ta njihnin si inteligjencë organoide.
Studiuesit po zhvillojnë gjithashtu teknologji për të lidhur organoidet së bashku dhe për të komunikuar me ta, duke u dërguar atyre informacione dhe duke deshifruar “mendimet” e tyre.
Aplikimet e para të inteligjencës organoidale do të jenë në neuroshkencë dhe mjekësi. Shkencëtarët tashmë po bëjnë organoide të trurit nga qelizat staminale që rrjedhin nga pacientët me sëmundje neurologjike, për t’u krahasuar me individë të shëndetshëm dhe për të vlerësuar reagimin e tyre ndaj ilaçeve.
