Edhe pse në dukje një qytet i epokës komuniste, mund të konsiderohet vendi më i pasur në Shqipëri gjatë periudhës antike deri në mesjetë dhe zona me e rëndësishme e Dasartëve. Këtë e konfirmojë burimet arkeologjike që i përkasin të gjitha periudhave të zhvillimit jetësor.
Maliqi është qyteti që ka me hangarin e dytë më të madh të Shqipërisë në prodhim dhe shumë thesare të prehistorisë.
Ai shtrihet përmes rrugës nacionale Pogradec-Korçë dhe është një destinacion që mund të bëhet edhe brenda ditës.
Në të hyrë të Maliqit, djathtas pa kaluar lumin mbi Devoll dikur vlonte jeta. Këtu fshihet vendbanimi prehistorik i Maliqit, një nga vendet me më shumë të dhëna nga prehistoria shqiptare dhe përfshin studimin e neolotit të vonë, bakrit dhe bronzit.
Ndryshe ky vendbanim prehistorik quhej Palafit, me stil banesash të ngritura nga toka, me kolona druri dhe mure të bëra me baltë e degë pemësh.
Arkeologu Florenc Cenolli tregon se vendbanimi prehistorik i Maliqit është shumështresor dhe lidhet me periudhën e neolitit, bakrit dhe hekurit.
Në qytetin e sotëm të Maliqit godinat e ndërtuara në kohë të Rusisë e kanë ende lavdinë e dikurshme, rrugët janë të pastra e njerëzit të sjellshëm.
Dekada më parë, e gjithë fusha notonte në ujë dhe pas Çlirimit u tha këneta që do krijionte një hambar të madh ushqimor. Më pas u ndërtuar qyteti, e më tej fabrika e sheqerit.
Ishin të shumtë të dënuarit politikë që morën pjesë në tharjen e kënetës, mes të cilëve gjuhëtari Arshi Pipa, Dhimitër Pasko, i njohur si Mitrush Kuteli, Pashko Gjeci, At Thoma Shkurti etj.
