Trump i jep dy javë diplomacisë për të shmangur një konflikt me Iranin, ndërsa presioni ndaj Teheranit mbetet i lartë
Presidenti amerikan Donald Trump ka vendosur të hapë një dritare dyjavore për negociata me Iranin, përpara se të marrë një vendim përfundimtar për ndërhyrje ushtarake. Ky veprim vjen mes tensioneve në rritje dhe bombardimeve të vazhdueshme izraelite ndaj objektivave iraniane.
Shpresa në Shtëpinë e Bardhë është që Teherani, nën presion të jashtëzakonshëm nga sulmet dhe dëmet në arsenalin e tij raketor, do të zbutë qëndrimin e tij dhe do të pranojë kushte që më parë i kishte refuzuar. Kjo përfshin edhe ndalimin e pasurimit të uraniumit, një nga pikat më të ndjeshme në bisedime.
Vendimi i Trump, i marrë pas një jave deklaratash me ton lufte, i jep atij kohë shtesë për të analizuar pasojat e mundshme të një ndërhyrjeje ushtarake, e cila mund ta përfshijë SHBA-në në një konflikt afatgjatë, pikërisht atë që kishte premtuar të shmangte gjatë fushatës së tij.
Megjithatë, përpjekjet diplomatike duken të komplikuara që në nisje. Ndërsa u diskutua dërgimi i të dërguarit të posaçëm për Lindjen e Mesme, Steve Witkoff, dhe zëvendëspresidentit JD Vance në rajon, këto plane nuk u realizuan. Të dy mbetën në Uashington, pasi Trump dyshoi se diplomacia mund të prodhonte rezultate reale.
Ndërkohë, ministrat e Jashtëm të Britanisë, Gjermanisë dhe Francës po udhëtojnë drejt Gjenevës për t’u takuar me përfaqësues iranianë. Ata janë informuar për propozimin e fundit amerikan, të refuzuar nga Irani para fillimit të bombardimeve izraelite.
Zyrtarët amerikanë nuk presin shumë nga ky takim, por mbështesin çdo përpjekje që mund ta afrojë Iranin drejt një marrëveshjeje. “Presidenti përkrah çdo iniciativë të aleatëve që mund të prodhojë zgjidhje diplomatike,” tha një zyrtar i Shtëpisë së Bardhë.
Irani ka qenë i prerë në përgjigjet e tij: nuk do të negociojë me SHBA-në derisa të përfundojnë sulmet izraelite. Nga ana tjetër, Trump ka inkurajuar kryeministrin izraelit Netanyahu që të vazhdojë me ofensivën.
Deri më tani, Irani nuk ka dhënë sinjale për të ndryshuar pozicionin e tij ndaj pasurimit të uraniumit. Asnjë takim zyrtar mes SHBA-së dhe Iranit nuk është planifikuar.
Zëdhënësja e Shtëpisë së Bardhë, Karoline Leavitt, theksoi se presidenti është i përkushtuar ndaj diplomacisë, por nuk do të hezitojë të përdorë forcën nëse është e nevojshme. “Ushtria jonë është më e fuqishmja në botë dhe ka aftësi që askush tjetër nuk i ka,” theksoi ajo.
Gjatë disa mbledhjeve në dhomën e situatave, Trump ka pyetur këshilltarët e tij mbi efektivitetin e bombave depërtuese për të asgjësuar objektin bërthamor iranian në Fordow, duke kërkuar detaje për kohëzgjatjen e një operacioni të mundshëm.
Edhe pse ka shqyrtuar skenare ushtarake, Trump mbetet i rezervuar për një luftë të zgjatur, të cilën shumë prej aleatëve të tij e shohin të pashmangshme në rast të një sulmi. Ai ka diskutuar këtë çështje edhe me ish-strategun e tij Steve Bannon.
Zgjerimi i afatit dyjavor nuk është mirëpritur nga të gjithë. Një zyrtar izraelit e quajti vendimin e Trump si “jo ndihmues” dhe shprehu pakënaqësi për vonesën në marrjen e një vendimi të qartë.
Trump pritet të kthehet më herët nga fundjava në pronën e tij në New Jersey për të marrë përditësime të reja në Shtëpinë e Bardhë. Ai mbështetet kryesisht te drejtori i CIA-s, John Ratcliffe, dhe shefi i Shtabit të Përgjithshëm, gjenerali Dan Caine.
Në qendër të diplomacisë mbetet Witkoff, mik i ngushtë i presidentit dhe ndërmjetës i bisedimeve me ministrin e Jashtëm iranian, Abbas Araghchi. Propozimi i fundit i Witkoff përfshin ndalimin total të pasurimit të uraniumit në territorin iranian.
Takimi i së premtes në Gjenevë do të jetë një matje e gatishmërisë iraniane për dialog, sipas një zyrtari europian, i cili shton se bombardimet nuk e zgjidhin krizën bërthamore. Ai theksoi gjithashtu se Irani mund të ruajë kapacitetin për zhvillime të fshehta, pavarësisht goditjeve.
Ndërkohë, shumë diplomatë amerikanë në Departamentin e Shtetit nuk kanë marrë udhëzime konkrete për të komunikuar me aleatët rreth qëndrimit zyrtar të SHBA-së. Kjo ka shkaktuar frustrim në komunikimet diplomatike ndërkombëtare.
Sekretari i Shtetit, Marco Rubio, ka qenë pranë presidentit gjatë gjithë kësaj periudhe dhe ka braktisur samitin e G7-ës për të udhëtuar drejt Uashingtonit. Ai ka zhvilluar biseda me homologët e tij nga Franca, Britania dhe BE për të gjetur një rrugë diplomatike.
Të enjten, Rubio u takua me David Lammy, Sekretarin e Jashtëm britanik, ku të dy theksuan se Irani nuk duhet të zotërojë kurrë një armë bërthamore. Lammy deklaroi se ekziston një mundësi dyjavore për të shmangur përshkallëzimin e konfliktit.
Së fundmi, SHBA-të kanë mbajtur komunikime indirekte me Iranin përmes ndërmjetësve rajonalë, por përgjigjet iraniane nuk kanë ndryshuar pozicionin e mëparshëm të Teheranit.
