Më shumë se dy dekada pasi shqiptarët e Kosovës bënë një luftë për t’u shkëputur nga sundimi serb, gjuha serbe po studiohet sërish në Universitetin e Prishtinës, universiteti kryesor publik në Kosovë, si pjesë e programit “Ballkanistikë”.
Rugova, e cila është edhe dekane e Fakultetit Filologjik, ka punuar për më shumë se dy vjet për hartimin e programit, i cili u ofron studentëve një mundësi për të studiuar gjuhën shqipe dhe serbe, si dhe historinë e Ballkanit, në një përpjekje. për të kapërcyer barrierat gjuhësore, percjell BIRN.
“Ballkanistika fillimisht u krijua si një program dygjuhësh dhe përmbajtja e tij do të jetë unike. Nuk ka të bëjë vetëm me aspektet shkencore të gjuhëve në Ballkan, por edhe me aspektet kulturore, historike dhe letrare”, tha Rugova për BIRN.
Programi është i rëndësishëm sepse ndasitë gjuhësore në Kosovë janë zgjeruar gjatë disa dekadave dhe vazhdojnë të jenë endemike, duke reflektuar armiqësi të vazhdueshme ndëretnike.
Kur Kosova ishte krahinë e Serbisë në ish-Jugosllavi, gjuha shqipe përdorej në dokumentet dhe komunikimet zyrtare, krahas asaj që atëherë njihej si gjuha serbo-kroate. Kjo përfundoi në vitin 1989, kur qeveria e Sllobodan Millosheviçit hoqi autonominë provinciale të Kosovës.
Që nga ai moment, serbo-kroatishtja ishte e vetmja gjuhë zyrtare, edhe pse shqiptarët etnikë përbënin shumicën e popullsisë së Kosovës. Universitetet dhe shkollat e mesme ishin gjithashtu të mbyllura për shqiptarët etnikë, kështu që ata krijuan sistemin e tyre arsimor paralel, në të cilin nuk mësohej serbisht-kroatishtja. Kjo vazhdoi derisa Millosheviçi humbi kontrollin e Kosovës në luftën e viteve 1998-1999.
Të gjitha këto zhvillime e zgjeruan ndarjen gjuhësore, e cila ka vazhduar që nga përfundimi i luftës. Sot, Serbia ende ruan kontrollin mbi sistemin arsimor në zonat me shumicë serbe të Kosovës, ku shkollat përdorin kurrikulën mësimore shtetërore serbe, e cila nuk përfshin mësimin e gjuhës shqipe. Ndërkohë, nxënësit shqiptarë etnikë nuk mësojnë serbisht.
“E kaluara ka ende një ndikim të madh dhe do të duhet shumë kohë derisa tensionet të qetësohen. Bazuar në historinë e familjes sime, e cila vuajti persekutimin nga regjimi jugosllav, ka ende mbetje të së kaluarës së dhimbshme. Mirëpo, këto vija ndarëse dalëngadalë po shuhen”, tha Rugova.
